ସର୍ଫ୍ୟାକ୍ଟ୍ୟାଣ୍ଟ ହେଉଛି ଏକ ପ୍ରକାରର ରାସାୟନିକ ପଦାର୍ଥ ଯାହା ଦୈନନ୍ଦିନ ଜୀବନ ଏବଂ ଶିଳ୍ପ ଉତ୍ପାଦନରେ ବହୁଳ ଭାବରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ।
ଏଗୁଡ଼ିକରେ ତରଳ ପୃଷ୍ଠତଳତା ହ୍ରାସ କରିବା ଏବଂ ତରଳ ଏବଂ କଠିନ କିମ୍ବା ଗ୍ୟାସ ମଧ୍ୟରେ ପାରସ୍ପରିକ କ୍ରିୟା କ୍ଷମତା ବୃଦ୍ଧି କରିବାର ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ରହିଛି।
TMAO, ଟ୍ରାଇମେଥିଲାମାଇନ୍ ଅକ୍ସାଇଡ୍, ଡାଇହାଇଡ୍ରେଟ୍, CAS NO.: 62637-93-8, ଏକ ପୃଷ୍ଠ ସକ୍ରିୟ ଏଜେଣ୍ଟ ଏବଂ ସଫାକ୍ଟଣ୍ଟ, ଧୋଇବା ଯନ୍ତ୍ରରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇପାରିବ।
TMAOର ଦୁର୍ବଳ ଅକ୍ସିଡାଣ୍ଟଗୁଡ଼ିକ
ଟ୍ରାଇମେଥିଲାମାଇନ୍ ଅକ୍ସାଇଡ୍, ଏକ ଦୁର୍ବଳ ଅକ୍ସିଡାଣ୍ଟ ଭାବରେ, ଆଲଡିହାଇଡ୍ ସଂଶ୍ଳେଷଣ, ଜୈବ ବୋରାନ୍ସର ଅକ୍ସିଡେସନ ଏବଂ ଲୌହ କାର୍ବୋନିଲ୍ ଯୌଗିକରୁ ଜୈବ ଲିଗାଣ୍ଡ ମୁକ୍ତ କରିବା ପାଇଁ ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ।
- ସଫାକ୍ଟଣ୍ଟର ଗଠନ
ସର୍ଫ୍ୟାକ୍ଟଣ୍ଟଗୁଡ଼ିକୁ ଦୁଇଟି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି: ଜଳଫିଲିକ୍ ଗୋଷ୍ଠୀ ଏବଂ ଜଳଫୋବିକ୍ ଗୋଷ୍ଠୀ। ଏକ ଜଳଫିଲିକ୍ ଗୋଷ୍ଠୀ ହେଉଛି ଅମ୍ଳଜାନ, ନାଇଟ୍ରୋଜେନ୍, କିମ୍ବା ସଲଫର ଭଳି ପରମାଣୁ ଦ୍ୱାରା ଗଠିତ ଏକ ଧ୍ରୁବୀୟ ଗୋଷ୍ଠୀ ଯାହା ଜଳଫିଲିକ୍। ଜଳଫୋବିକ୍ ଗୋଷ୍ଠୀ ହେଉଛି ଜଳଫୋବିକ୍ ଅଂଶ, ସାଧାରଣତଃ ଲମ୍ବା-ଶୃଙ୍ଖଳ ଆଲକାଇଲ୍ କିମ୍ବା ସୁଗନ୍ଧିତ ଗୋଷ୍ଠୀ ଭଳି ଅଣ-ଧ୍ରୁବୀୟ ଗୋଷ୍ଠୀ ଦ୍ୱାରା ଗଠିତ। ଏହି ଗଠନ ସର୍ଫ୍ୟାକ୍ଟଣ୍ଟଗୁଡ଼ିକୁ ଜଳ ଏବଂ ତେଲ ଭଳି ଜଳଫୋବିକ୍ ପଦାର୍ଥ ସହିତ ପାରସ୍ପରିକ କ୍ରିୟା କରିବାକୁ ଅନୁମତି ଦିଏ।
- ସର୍ଫାକ୍ଟଣ୍ଟର କାର୍ଯ୍ୟର ପ୍ରଣାଳୀ
ତରଳ ପଦାର୍ଥର ପୃଷ୍ଠରେ ସର୍ଫ୍ୟାକ୍ଟ୍ୟାଣ୍ଟ ଏକ ଆଣବିକ ସ୍ତର ଗଠନ କରନ୍ତି, ଯାହାକୁ ଶୋଷଣ ସ୍ତର କୁହାଯାଏ। ସର୍ଫାକ୍ଟ୍ୟାଣ୍ଟ ଅଣୁଗୁଡ଼ିକର ଜଳଫିଲିକ୍ ଗୋଷ୍ଠୀ ଏବଂ ଜଳ ଅଣୁ ମଧ୍ୟରେ ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍ ବନ୍ଧ ଗଠନ ହେତୁ ଶୋଷଣ ସ୍ତରର ଗଠନ ହୁଏ, ଯେତେବେଳେ ଜଳଫୋବିକ୍ ଗୋଷ୍ଠୀଗୁଡ଼ିକ ବାୟୁ କିମ୍ବା ତୈଳ ଅଣୁ ସହିତ ପାରସ୍ପରିକ କ୍ରିୟା କରନ୍ତି। ଏହି ଶୋଷଣ ସ୍ତର ତରଳ ପଦାର୍ଥର ପୃଷ୍ଠ ଟେନସନକୁ ହ୍ରାସ କରିପାରିବ, ଯାହା ତରଳ ପଦାର୍ଥକୁ କଠିନ ପୃଷ୍ଠକୁ ଓଦା କରିବା ସହଜ କରିଥାଏ।
ସର୍ଫ୍ୟାକ୍ଟଣ୍ଟ ମଧ୍ୟ ମାଇକେଲ ଗଠନ ଗଠନ କରିପାରିବେ। ଯେତେବେଳେ ସାର୍ଫାକ୍ଟଣ୍ଟର ସାନ୍ଦ୍ରତା ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ମାଇକେଲ ସାନ୍ଦ୍ରତା ଅତିକ୍ରମ କରେ, ସାର୍ଫାକ୍ଟଣ୍ଟ ଅଣୁଗୁଡ଼ିକ ସ୍ୱତଃ ଏକତ୍ରିତ ହୋଇ ମାଇକେଲ ଗଠନ କରିବେ। ମାଇକେଲଗୁଡ଼ିକ ହେଉଛି ଜଳୀୟ ପର୍ଯ୍ୟାୟକୁ ମୁହଁ କରି ଜଳଫୋବିକ୍ ଗୋଷ୍ଠୀ ଏବଂ ଅନ୍ତର୍ମୁଖ କରି ଜଳଫୋବିକ୍ ଗୋଷ୍ଠୀ ଦ୍ୱାରା ଗଠିତ ଛୋଟ ଗୋଲାକାର ଗଠନ। ମାଇକେଲଗୁଡ଼ିକ ତେଲ ଭଳି ଜଳଫୋବିକ୍ ପଦାର୍ଥକୁ ଘେରି ରଖିପାରିବେ ଏବଂ ଜଳୀୟ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ସେଗୁଡ଼ିକୁ ବିସ୍ତାର କରିପାରିବେ, ଯାହା ଦ୍ଵାରା ଏମଲସିଫାଇଂ, ବିଛାଡ଼ିବା ଏବଂ ଦ୍ରବୀଭୂତ କରିବାର ପ୍ରଭାବ ହାସଲ କରିପାରିବେ।
- ସର୍ଫାକ୍ଟଣ୍ଟର ପ୍ରୟୋଗ କ୍ଷେତ୍ର
1. ସଫା କରିବା ଏଜେଣ୍ଟ: ସର୍ଫ୍ୟାକ୍ଟ୍ୟାଣ୍ଟ ହେଉଛି ସଫା କରିବା ଏଜେଣ୍ଟର ମୁଖ୍ୟ ଉପାଦାନ, ଯାହା ପାଣିର ପୃଷ୍ଠ ଟେନସନକୁ ହ୍ରାସ କରିପାରେ, ପାଣିକୁ ଓଦା କରିବା ଏବଂ ପ୍ରବେଶ କରିବା ସହଜ କରିଥାଏ, ଯାହା ଦ୍ଵାରା ସଫା କରିବାର ପ୍ରଭାବ ଉନ୍ନତ ହୋଇଥାଏ। ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, ଲଣ୍ଡ୍ରି ଡିଟରଜେଣ୍ଟ ଏବଂ ଡିସୱାସ ଡିଟରଜେଣ୍ଟ ଭଳି ସଫା କରିବା ଏଜେଣ୍ଟଗୁଡ଼ିକରେ ସର୍ଫାକ୍ଟଣ୍ଟ ଥାଏ।
୨. ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଯତ୍ନ ଉତ୍ପାଦ: ସର୍ଫ୍ୟାକ୍ଟ୍ୟାଣ୍ଟ ସାମ୍ପୁ ଏବଂ ସାୱାର ଜେଲ୍ ଭଳି ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଯତ୍ନ ଉତ୍ପାଦଗୁଡ଼ିକୁ ପ୍ରଚୁର ଫୋମ୍ ଉତ୍ପାଦନ କରିପାରେ, ଯାହା ଭଲ ସଫା ଏବଂ ସଫା କରିବାର ପ୍ରଭାବ ପ୍ରଦାନ କରେ।
୩. ପ୍ରସାଧନ ସାମଗ୍ରୀ: ପ୍ରସାଧନ ସାମଗ୍ରୀକୁ ଏମଲସିଫାଇଂ, ବିଛାଡ଼ିବା ଏବଂ ସ୍ଥିର କରିବାରେ ସର୍ଫ୍ୟାକ୍ଟ୍ୟାଣ୍ଟ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରନ୍ତି। ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, ଲୋସନ୍, ଫେସ୍ କ୍ରିମ୍ ଏବଂ ପ୍ରସାଧନ ସାମଗ୍ରୀରେ ଥିବା ଏମଲସିଫାୟର୍ ଏବଂ ବିଛାଡ଼ିବା ହେଉଛି ସର୍ଫାକ୍ଟ୍ୟାଣ୍ଟ।
୪. କୀଟନାଶକ ଏବଂ କୃଷି ମିଶ୍ରଣ: ସର୍ଫ୍ୟାକ୍ଟଣ୍ଟ କୀଟନାଶକର ଆର୍ଦ୍ରତା ଏବଂ ପାରଗମ୍ୟତାକୁ ଉନ୍ନତ କରିପାରିବ, ସେମାନଙ୍କର ଶୋଷଣ ଏବଂ ପ୍ରବେଶ ପ୍ରଭାବକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିପାରିବ ଏବଂ କୀଟନାଶକର ପ୍ରଭାବକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିପାରିବ।
୫. ପେଟ୍ରୋଲିୟମ ଏବଂ ରାସାୟନିକ ଶିଳ୍ପ: ତେଲ ନିଷ୍କାସନ, ତୈଳକ୍ଷେତ୍ର ଜଳ ଇଞ୍ଜେକ୍ସନ ଏବଂ ତେଲ-ଜଳ ପୃଥକୀକରଣ ଭଳି ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ସର୍ଫ୍ୟାକ୍ଟଣ୍ଟ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରନ୍ତି। ଏହା ବ୍ୟତୀତ, ଲୁବ୍ରିକେଣ୍ଟ, ରଷ୍ଟ ଇନହିବିଟର, ଏମଲସିଫାୟର ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସର୍ଫ୍ୟାକ୍ଟଣ୍ଟ ବ୍ୟାପକ ଭାବରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ।
ସାରାଂଶ:
ସର୍ଫ୍ୟାକ୍ଟ୍ୟାଣ୍ଟ ଏକ ପ୍ରକାରର ରାସାୟନିକ ପଦାର୍ଥ ଯାହା ତରଳ ପୃଷ୍ଠତଳକୁ ହ୍ରାସ କରିବାର ଏବଂ ତରଳ ଏବଂ କଠିନ କିମ୍ବା ଗ୍ୟାସ ମଧ୍ୟରେ ପାରସ୍ପରିକ କ୍ରିୟାକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିବାର କ୍ଷମତା ରଖେ। ଏହାର ଗଠନ ଜଳଫିଲିକ୍ ଏବଂ ଜଳଫୋବିକ୍ ଗୋଷ୍ଠୀ ଦ୍ୱାରା ଗଠିତ, ଯାହା ଶୋଷଣ ସ୍ତର ଏବଂ ମାଇକେଲ୍ ଗଠନ ଗଠନ କରିପାରିବ। ସର୍ଫ୍ୟାକ୍ଟ୍ୟାଣ୍ଟଗୁଡ଼ିକ ସଫା କରିବା ଏଜେଣ୍ଟ, ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଯତ୍ନ ଉତ୍ପାଦ, ପ୍ରସାଧନ ସାମଗ୍ରୀ, କୀଟନାଶକ ଏବଂ କୃଷି ମିଶ୍ରଣ, ପେଟ୍ରୋଲିୟମ୍ ଏବଂ ରାସାୟନିକ ଶିଳ୍ପ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ବହୁଳ ଭାବରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ। ସର୍ଫ୍ୟାକ୍ଟ୍ୟାଣ୍ଟଗୁଡ଼ିକର ରାସାୟନିକ ନୀତିଗୁଡ଼ିକୁ ବୁଝିବା ଦ୍ୱାରା, ଆମେ ବିଭିନ୍ନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସେମାନଙ୍କର ପ୍ରୟୋଗ ଏବଂ କାର୍ଯ୍ୟର କ୍ରିୟାକୁ ଭଲ ଭାବରେ ବୁଝିପାରିବା।
ପୋଷ୍ଟ ସମୟ: ମାର୍ଚ୍ଚ-୧୮-୨୦୨୪
