ପୋଟାସିୟମ ଡିଫର୍ମେଟ୍ଏକ ନୂତନ ଫିଡ୍ ଆଡିଟିଭ୍ ଭାବରେ, ଏଥିରେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରୟୋଗ ସମ୍ଭାବନା ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିଛିଜଳକୃଷି ଶିଳ୍ପସାମ୍ପ୍ରତିକ ବର୍ଷଗୁଡ଼ିକରେ। ଏହାର ଅନନ୍ୟ ଆଣ୍ଟିବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆ, ବୃଦ୍ଧି-ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ ଏବଂ ଜଳର ଗୁଣବତ୍ତା-ଉନ୍ନତି ପ୍ରଭାବ ଏହାକୁ ଆଣ୍ଟିବାୟୋଟିକ୍ ପାଇଁ ଏକ ଆଦର୍ଶ ବିକଳ୍ପ କରିଥାଏ।
୧. ଆଣ୍ଟିବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆଲ୍ ପ୍ରଭାବ ଏବଂ ରୋଗ ନିବାରଣ
ଏହାର ଆଣ୍ଟିବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆଲ୍ ପ୍ରକ୍ରିୟାପୋଟାସିୟମ ଡିଫର୍ମେଟ୍ମୁଖ୍ୟତଃ ପ୍ରାଣୀଙ୍କ ପାଚନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ମୁକ୍ତ ହେଉଥିବା ଫର୍ମିକ ଏସିଡ୍ ଏବଂ ଫର୍ମେଟ୍ ଆୟନ୍ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ। ଗବେଷଣା ସୂଚିତ କରେ ଯେ ଯେତେବେଳେ pH 4.5 ରୁ କମ୍ ଥାଏ, ପୋଟାସିୟମ୍ ଡିଫର୍ମେଟ୍ ଦୃଢ଼ ଜୀବାଣୁନାଶକ ପ୍ରଭାବ ସହିତ ଫର୍ମିକ ଏସିଡ୍ ଅଣୁ ମୁକ୍ତ କରିପାରେ। ଏହି ଗୁଣ ଜଳଚର ପ୍ରାଣୀଙ୍କ ସାଧାରଣ ରୋଗଜନକ ଜୀବାଣୁ, ଯେପରିକି ଏରୋମୋନାସ୍ ହାଇଡ୍ରୋଫିଲା ଏବଂ ଏଡୱାର୍ଡସିଲା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ନିରୋଧକ ପ୍ରଭାବ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରେ। ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, ପ୍ରଶାନ୍ତ ମହାସାଗରୀୟ ଧଳା ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ଚାଷ ସହିତ ପରୀକ୍ଷଣରେ, 0.6% ପୋଟାସିୟମ୍ ଫର୍ମେଟ୍ ମିଶାଇ ଖାଇବା ଦ୍ୱାରା ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ବଞ୍ଚିବା ହାର 12%-15% ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥାଏ ଏବଂ ଅନ୍ତନଳୀ ପ୍ରଦାହ ଘଟଣା ପ୍ରାୟ 30% ହ୍ରାସ ପାଇଥାଏ। ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ, ପୋଟାସିୟମ୍ ଡିଫର୍ମେଟ୍ ର ଆଣ୍ଟିବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆଲ୍ ପ୍ରଭାବ ଡୋଜ୍-ନିର୍ଭରଶୀଳ, କିନ୍ତୁ ଅତ୍ୟଧିକ ଯୋଗ ସ୍ୱାଦିଷ୍ଟତାକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିପାରେ। ସୁପାରିଶ କରାଯାଇଥିବା ମାତ୍ରା ସାଧାରଣତଃ 0.5% ରୁ 1.2% ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ହୋଇଥାଏ।
୨. ବୃଦ୍ଧି ଏବଂ ଖାଦ୍ୟ ପରିବର୍ତ୍ତନକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରନ୍ତୁ
ପୋଟାସିୟମ ଡିଫର୍ମେଟ୍ବହୁବିଧ ମାର୍ଗ ମାଧ୍ୟମରେ ଜଳଚର ପ୍ରାଣୀଙ୍କ ବୃଦ୍ଧି କ୍ଷମତା ବୃଦ୍ଧି କରେ:
-ପାଚନ ପ୍ରକ୍ରିୟାର pH ମୂଲ୍ୟ ହ୍ରାସ କରନ୍ତୁ, ପେପ୍ସିନୋଜେନକୁ ସକ୍ରିୟ କରନ୍ତୁ, ଏବଂ ପ୍ରୋଟିନ ପାଚନ ହାରକୁ ଉନ୍ନତ କରନ୍ତୁ (ପରୀକ୍ଷାମୂଳକ ତଥ୍ୟ ଦର୍ଶାଉଛି ଯେ ଏହା 8% -10% ବୃଦ୍ଧି ପାଇପାରେ);
- କ୍ଷତିକାରକ ଜୀବାଣୁକୁ ନିରୋଧ କରେ, ଲାକ୍ଟିକ୍ ଏସିଡ୍ ଜୀବାଣୁ ଭଳି ଲାଭଦାୟକ ଜୀବାଣୁର ପ୍ରସାରକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରେ, ଏବଂ ଅନ୍ତନଳୀର ମାଇକ୍ରୋବାୟୋଟାର ସନ୍ତୁଳନକୁ ଉନ୍ନତ କରେ;
-ଖଣିଜ ଅବଶୋଷଣକୁ ବୃଦ୍ଧି କରନ୍ତୁ, ବିଶେଷକରି କ୍ୟାଲସିୟମ ଏବଂ ଫସଫରସ ଭଳି ଉପାଦାନଗୁଡ଼ିକର ବ୍ୟବହାର ଦକ୍ଷତା। କାର୍ପ ଚାଷରେ, 1% ପୋଟାସିୟମ ଡିଫର୍ମେଟ୍ ମିଶାଇଲେ ଦୈନିକ ଓଜନ ବୃଦ୍ଧି 6.8% ବୃଦ୍ଧି ପାଇପାରେ ଏବଂ ଖାଦ୍ୟ ଦକ୍ଷତା 0.15% ହ୍ରାସ ପାଇପାରେ। ଦକ୍ଷିଣ ଆମେରିକୀୟ ଧଳା ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ିର ଜଳଚାଳନା ପରୀକ୍ଷଣ ମଧ୍ୟ ଦର୍ଶାଇଛି ଯେ ପରୀକ୍ଷଣ ଗୋଷ୍ଠୀର ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ଗୋଷ୍ଠୀ ତୁଳନାରେ ଓଜନ ବୃଦ୍ଧି ହାରରେ 11.3% ବୃଦ୍ଧି ଘଟିଛି।
3. ଜଳ ଗୁଣବତ୍ତା ଉନ୍ନତି କାର୍ଯ୍ୟ
ପୋଟାସିୟମ୍ ଡିଫର୍ମେଟ୍ର ମେଟାବୋଲିକ୍ ଶେଷ ଉତ୍ପାଦ ହେଉଛି କାର୍ବନ ଡାଇଅକ୍ସାଇଡ୍ ଏବଂ ପାଣି, ଯାହା ଜଳକୃଷି ପରିବେଶରେ ରହେ ନାହିଁ। ଏହାର ଆଣ୍ଟିବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆଲ୍ ପ୍ରଭାବ ମଳରେ ରୋଗଜନକ ଜୀବାଣୁର ନିର୍ଗମନକୁ ହ୍ରାସ କରିପାରେ, ପରୋକ୍ଷ ଭାବରେ ପାଣିରେ ଆମୋନିଆ ନାଇଟ୍ରୋଜେନ୍ (NH ∝ - N) ଏବଂ ନାଇଟ୍ରାଇଟ୍ (NO ₂⁻) ର ଘନତାକୁ ହ୍ରାସ କରିପାରେ। ଗବେଷଣାରୁ ଜଣାପଡିଛି ଯେ ଜଳକୃଷି ପୋଖରୀରେ ପୋଟାସିୟମ୍ ଡିଫର୍ମେଟ୍ ଖାଦ୍ୟ ବ୍ୟବହାର ପାରମ୍ପରିକ ଗୋଷ୍ଠୀ ତୁଳନାରେ ପାଣିର ମୋଟ ନାଇଟ୍ରୋଜେନ୍ ପରିମାଣକୁ 18% -22% ହ୍ରାସ କରିଥାଏ, ଯାହା ଉଚ୍ଚ-ଘନତା ଜଳକୃଷି ପ୍ରଣାଳୀ ପାଇଁ ବିଶେଷ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ।
4. ଆବେଦନ ସୁରକ୍ଷା ମୂଲ୍ୟାଙ୍କନ
୧. ବିଷାକ୍ତ ସୁରକ୍ଷା
ୟୁରୋପୀୟ ୟୁନିଅନ (EU ପଞ୍ଜିକରଣ ନମ୍ବର E236) ଦ୍ୱାରା ପୋଟାସିୟମ୍ ଡିଫର୍ମେଟ୍ ଏକ "ଅବଶେଷ ମୁକ୍ତ" ଖାଦ୍ୟ ଯୋଗକାରୀ ଭାବରେ ତାଲିକାଭୁକ୍ତ ହୋଇଛି। ତୀବ୍ର ବିଷାକ୍ତତା ପରୀକ୍ଷାରୁ ଜଣାପଡିଛି ଯେ ମାଛକୁ ଏହାର LD50 5000 ମିଗ୍ରା/କିଗ୍ରା ଶରୀର ଓଜନରୁ ଅଧିକ, ଯାହା ଏକ ବାସ୍ତବରେ ଅଣ-ବିଷାକ୍ତ ପଦାର୍ଥ। 90 ଦିନିଆ ସବକ୍ରୋନିକ୍ ପରୀକ୍ଷଣରେ, କୌଣସି ଯକୃତ କିମ୍ବା ବୃକକ୍ ଅକାର୍ଯ୍ୟ କିମ୍ବା ହିଷ୍ଟୋପାଥୋଲୋଜିକାଲ୍ ପରିବର୍ତ୍ତନ ବିନା 1.5% ପୋଟାସିୟମ୍ ଡିଫର୍ମେଟ୍ (ସୁପାରିଶ କରାଯାଇଥିବା ମାତ୍ରାର 3 ଗୁଣ) ଯୁକ୍ତ ଖାଦ୍ୟ ଗ୍ରାସ୍ କାର୍ପକୁ ଦିଆଯାଇଥିଲା। ଏହା ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ଯେ ବିଭିନ୍ନ ଜଳଜୀବୀଙ୍କ ପୋଟାସିୟମ୍ ଡିଫର୍ମେଟ୍ ପ୍ରତି ସହନଶୀଳତାରେ ପାର୍ଥକ୍ୟ ଅଛି, ଏବଂ କ୍ରଷ୍ଟାସିଆନ୍ (ଯେପରିକି ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି) ସାଧାରଣତଃ ମାଛ ଅପେକ୍ଷା ଅଧିକ ସହନଶୀଳତା ସାନ୍ଦ୍ରତା ଥାଏ।
୨. ସଂଗଠନାତ୍ମକ ଅବଶିଷ୍ଟାଂଶ ଏବଂ ମେଟାବୋଲିକ୍ ପଥ
ରେଡିଓଆଇସୋଟୋପ୍ ଟ୍ରେସିଂ ଅଧ୍ୟୟନରୁ ଜଣାପଡିଛି ଯେ ପୋଟାସିୟମ୍ ଡିଫର୍ମେଟ୍ 24 ଘଣ୍ଟା ମଧ୍ୟରେ ମାଛରେ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାବରେ ମେଟାବୋଲିଜାଇଜ୍ ହୋଇପାରିବ ଏବଂ ମାଂସପେଶୀରେ କୌଣସି ପ୍ରୋଟୋଟାଇପ୍ ଅବଶିଷ୍ଟ୍ୟ ଚିହ୍ନଟ କରାଯାଇପାରିବ ନାହିଁ। ଏହାର ମେଟାବୋଲିକ୍ ପ୍ରକ୍ରିୟା ବିଷାକ୍ତ ମଧ୍ୟବର୍ତ୍ତୀ ଉତ୍ପାଦକ ଉତ୍ପାଦନ କରେ ନାହିଁ ଏବଂ ଖାଦ୍ୟ ସୁରକ୍ଷା ଆବଶ୍ୟକତା ପୂରଣ କରେ।
3. ପରିବେଶଗତ ସୁରକ୍ଷା
ପୋଟାସିୟମ୍ ଡିଫର୍ମେଟ୍ ପ୍ରାକୃତିକ ପରିବେଶରେ ପ୍ରାୟ 48 ଘଣ୍ଟା (25 ℃) ଅର୍ଦ୍ଧ-ଜୀବନ ସହିତ ଦ୍ରୁତ ଗତିରେ ନଷ୍ଟ ହୋଇପାରେ। ପରିବେଶଗତ ବିପଦ ମୂଲ୍ୟାଙ୍କନ ଦର୍ଶାଏ ଯେ ପାରମ୍ପରିକ ବ୍ୟବହାର ସାନ୍ଦ୍ରତା ଅଧୀନରେ ଜଳୀୟ ଉଦ୍ଭିଦ (ଯେପରିକି ଏଲୋଡିଆ) ଏବଂ ପ୍ଲାଙ୍କଟନ୍ ଉପରେ କୌଣସି ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରଭାବ ପଡ଼େ ନାହିଁ। ତଥାପି, ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯିବା ଉଚିତ ଯେ ନରମ ଜଳ ପରିବେଶରେ (ମୋଟ କଠୋରତା <50 mg/L), pH ହ୍ରାସକୁ ଏଡାଇବା ପାଇଁ ମାତ୍ରା ଉପଯୁକ୍ତ ଭାବରେ ହ୍ରାସ କରାଯିବା ଉଚିତ।
୪. ଋତୁକାଳୀନ ବ୍ୟବହାର ରଣନୀତି
ନିମ୍ନଲିଖିତ ପରିସ୍ଥିତିରେ ଏହାକୁ ବ୍ୟବହାର କରିବାକୁ ସୁପାରିଶ କରାଯାଇଛି:
-ଉଚ୍ଚ ତାପମାତ୍ରା ଋତୁ (ଜଳ ତାପମାତ୍ରା>୨୮ ℃) ରୋଗ ପାଇଁ ଏକ ଉଚ୍ଚ ବିପଦପୂର୍ଣ୍ଣ ସମୟ;
-ଜଳଚାଷର ମଧ୍ୟବର୍ତ୍ତୀ ଏବଂ ପରବର୍ତ୍ତୀ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ଯେତେବେଳେ ଜଳଭାର ଅଧିକ ଥାଏ;
- ଚାପ ସମୟରେ ଯେପରିକି ଚାରାଗୁଡ଼ିକୁ ପୋଖରୀକୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତର କରିବା କିମ୍ବା ପୋଖରୀରେ ବିଭକ୍ତ କରିବା।
ପୋଟାସିୟମ ଡିଫର୍ମେଟ୍ଏହାର ବହୁବିଧ କାର୍ଯ୍ୟ ଏବଂ ସୁରକ୍ଷା ସହିତ, ଜଳକୃଷିରେ ରୋଗ ନିବାରଣ ଏବଂ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ପୁନଃଆକୃତି ଦେଉଛି।
ଭବିଷ୍ୟତରେ, ଶିଳ୍ପ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ଗବେଷଣା ସହଯୋଗକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିବା, ପ୍ରୟୋଗ ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା ମାନଦଣ୍ଡକୁ ଉନ୍ନତ କରିବା ଏବଂ ଖାଦ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନଠାରୁ ଜଳକୃଷି ଟର୍ମିନାଲ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏକ ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରକ୍ରିୟା ସମାଧାନ ପ୍ରତିଷ୍ଠାକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ, ଯାହା ଦ୍ଵାରା ଏହି ସବୁଜ ମିଶ୍ରଣ ଜଳଚର ପ୍ରାଣୀଙ୍କ ସୁରକ୍ଷା ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବାରେ ଅଧିକ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିପାରିବ ଏବଂପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଦେବାସ୍ଥାୟୀ ବିକାଶ।
ପୋଷ୍ଟ ସମୟ: ନଭେମ୍ବର-୦୬-୨୦୨୫



